Hoe betrouwbaar is het personeel in uw organisatie? Wordt tijdens de selectieprocedure gevraagd naar referenties? Welke achtergrondscreening is van belang voor de personeelsbeveiliging in uw organisatie?

Voor goede biosafety en biosecurity binnen de organisatie moet personeel dat in hoogrisico-laboratoria werkt elkaar kunnen vertrouwen. Het is van belang om bij de selectieprocedure niet alleen naar de kwalificaties van een nieuwe medewerker te kijken, maar ook of de persoon in de groep past en of de persoon in het verleden bij andere werkgevers geen safety- of securityproblemen heeft veroorzaakt. Afhankelijk van verantwoordelijkheden die bij een functie horen, kunnen verschillende soorten personeelsscreenings uitgevoerd worden, variërend van referenties natrekken tot een justitiële screening of veiligheidsonderzoek. Zorg dat er binnen de organisatie vertrouwenspersonen of een integriteitsprogramma is, zodat medewerkers afwijkende situaties kunnen signaleren en melden.

Referenties natrekken

Integere medewerkers zijn belangrijk voor veiligheid in hoogrisico-laboratoria en de veiligheidscultuur in de organisatie. Bij de selectieprocedure is het van belang om te toetsen of het CV op ware kwalificaties berust, diploma’s echt zijn en dat in het werkverleden geen incidenten hebben plaats gevonden, bijvoorbeeld door referenten te bevragen. Om samen te werken in hoogrisico-laboratoria is het belangrijk dat er binnen de groep vertrouwen in elkaars kennis en kunde is. Daarom is het belangrijk om bij de selectieprocedure goed te overwegen of de persoon in de groep past en bijdraagt aan de veiligheidscultuur.

Justitiële screening

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is een justitiële screening waarbij gekeken wordt naar strafbare feiten die relevant zijn voor de betreffende functie. De VOG is een verklaring waaruit blijkt dat het gedrag in het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie. De werkgever bepaalt het screeningsprofiel. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft in 2014 samen met dienst Justis een handleiding opgesteld met screeningsprofielen voor het aanvragen van een Verklaring Omtrent het Gedrag. Deze handleiding is bedoeld voor organisaties waar medewerkers werken met Chemische, Biologische, Radiologische of Nucleaire (CBRN) stoffen. 
In de handleiding worden vijf screeningsprofielen beschreven voor verschillende medewerkers: ‘werken met CBRN-stoffen’, ‘inkopen van CBRN-stoffen’, ‘beveiligen van CBRN- stoffen’, ‘vervoeren van CBRN-stoffen’ en ‘Facilitaire taken en management op locaties met CBRN-stoffen’. Indien u deze beschrijving en bijbehorend screeningsprofiel op de VOG-aanvraag gebruikt, dan hanteert Dienst Justis een terugkijktijd van 10 jaar, in plaats van de standaard 4 jaar. De handleiding bevat een uitgebreide omschrijving van de profielen en uitleg over screeningsbeleid en kan helpen bij het opzetten of uitvoeren van screeningsbeleid in uw organisatie.

Veiligheidsonderzoek

Sommige organisaties (veelal overheidsorganisaties) kennen vertrouwensfuncties, dit is een functie benoemd door de minister. Wie een vertrouwensfunctie gaat vervullen, heeft een ‘verklaring van geen bezwaar' (VGB) nodig en hiervoor voert de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) een veiligheidsonderzoek uit. In een vertrouwensfunctie kunnen personen namelijk in aanraking komen met vertrouwelijke of staatsgeheime informatie. Er moet daarom onderzocht worden of zij geen risico vormen voor de nationale veiligheid. Indien uw organisatie vertrouwensfuncties kent waarvoor een veiligheidsonderzoek noodzakelijk is, zal dit bekend zijn bij de securitymanager.

Veiligheidscultuur en integriteit

Het natrekken van referenties en het doen van een screening is een momentopname, en is geen garantie of vrijbrief voor integer personeel. Personeelsscreening is een aanvulling op  andere beveiligingsmaatregelen, zoals fysieke beveiliging, informatiebeveiliging. Persoonlijke omstandigheden kunnen veranderen waardoor personen anders op situaties kunnen gaan reageren. Blijf daarom alert op gedragsverandering van personeel en afwijkende situaties en zorg dat er binnen de organisatie vertrouwenspersonen of een integriteitsprogramma is. De veiligheidscultuur van een organisatie is gebaad bij bewuste goed opgeleide medewerkers. Kunt u hulp gebruiken bij het trainen en opleiden van medewerkers? U kunt Bureau Biosecurity altijd vragen voor lezingen, workshops of voor het meedenken voor geschikte programma’s binnen uw organisatie biosecurity@rivm.nl.