Zijn laboratoriummedewerkers zich voldoende bewust van hoe te handelen in geval van een ongebruikelijke situatie in het laboratorium? Door de hele organisatie heen zouden medewerkers bekend moeten zijn met de eigen responsplannen waarin beschreven staat welke interne en externe hulp(diensten) kan worden ingeschakeld in geval van een calamiteit. Tijdens een scenario workshop op de Biosecurity Kennisdag hebben deelnemers uitgewisseld hoe responsplannen kunnen helpen in deze situatie.
Het scenario: vriezer in BSL3 lab niet op slot
Het is dinsdagochtend, je komt als eerste aan bij je werkplek. Nadat je achter je bureau de laatste details doorgenomen hebt voor jouw experiment, ga je het BSL3 lab binnen volgens de daarvoor afgesproken procedures en begin je de spullen klaar te leggen voor het experiment. Je loopt naar de vriezer om de monsters voor het onderzoek te pakken en ziet dat het slot openstaat…
Jij bent gisteren als laatste op het lab geweest, bent in de vriezer geweest en weet zeker dat je hem volgens de geldende procedures weer had afgesloten. In het passysteem/logboek check je of er toevallig nog iemand anders binnen is geweest, maar dit is niet het geval. Is dit voldoende reden om het experiment uit te stellen en na te gaan wat er mogelijk gebeurd kan zijn?
Zou je merken als er monsters uit de vriezer zijn verdwenen? En wat doe je als blijkt dat er 7 van jouw C. burnetii-monsters te ontbreken?
Risico’s en handelingsperspectief
Een adequaat responsplan van een organisatie zou moeten bestaan uit verschillende uitgewerkte scenario’s met bijhorende procedures en acties op het gebied van biosafety én biosecurity. Hierover zouden werkafspraken gemaakt moeten zijn met interne partijen zoals management, beveiliging, BVF, BHV en schoonmaak én daarnaast afgestemd zijn met relevante externe partijen, waaronder de veiligheidsregio, brandweer, GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)-arts of politie. Belangrijk om verschillende scenario’s regelmatig te oefenen met alle relevante partijen, zodat in noodsituaties kan worden teruggevallen op bestaande procedures en samenwerkingsverbanden.
Om bij medewerkers uit verschillende organisatieonderdelen na te gaan in hoeverre zij weten hoe te handelen bij een dergelijk scenario, is een scenario discussie een laagdrempelige manier om te peilen in hoeverre medewerkers hier bekend mee zijn.
Wat voor potentiële risico’s kunnen er spelen? Zijn de monsters nietsvermoedend verplaatst door een collega, is er ingebroken door kwaadwillenden, of is hier sprake van een insider threat? Wat is het risico voor je eigen gezondheid en dat van collega’s of zelfs van omwonenden en de volksgezondheid? Wanneer zou de beveiliging betrokken moeten worden? Wie heeft de bevoegdheid om de politie te weren als zij erop staan het BSL3 lab betreden voor sporenonderzoek?
Wie informeer je binnen je organisatie en wanneer en welke verantwoordelijkheid en rol heb jezelf? Zijn externe hulpdiensten bekend met de risico’s van BSL3 laboratoria? Moet een dergelijk biosecurity risico gemeld worden en bij wie?
Indien bovenstaande vragen niet of slechts gedeeltelijk beantwoord kunnen worden, dan adviseren we om zelf na te gaan hoe dit binnen je eigen organisatie geregeld is, en wat jouw eigen rol hierin is. Dit om zo goed mogelijk voorbereid te zijn op een eventuele noodsituatie. Het hoeft niet altijd te gaan om een inbraak, ook een ongeluk kan in een klein hoekje zitten…
Meer weten of jouw scenario delen?
Zou je graag eens met Bureau Biosecurity verder praten over hoe je met dit scenario om kunt gaan, schroom niet om contact op te nemen. Loop je zelf tegen een biosecurity scenario aan die je graag zou willen delen met vakgenoten, laat het ons weten! Bureau Biosecurity is te bereiken via biosecurity@rivm.nl.